Πως γίνεται η φωνοθεραπεία;

Η Φωνοθεραπεία με την προσέγγιση Integrated Voice Therapy αναπτύσσει μηχανικό έλεγχο πολλαπλών παραμέτρων του λάρυγγα και του φωνητικού μηχανισμού, επιτρέποντας την συστηματική και ασφαλή έκφραση της φωνής.

Η Φωνοθεραπευτική συνεδρία συνήθως διαρκεί μια ώρα.  Η πρώτη συνεδρία αφιερώνεται στη λήψη λεπτομερούς ιατρικού, κοινωνικού, προσωπικού και ψυχολογικού ιστορικού. Στόχος είναι να αποκαλύψουμε και να κατανοήσουμε τις σύνθετες συνθήκες που συμβάλουν στη δημιουργία και εξέλιξη των δυσκολιών της φωνής.  Όταν αποκαλύψουμε αυτές τις συνθήκες, μπορούμε στη συνέχεια  να “χαρτογραφήσουμε” την θεραπευτική μας πορεία, με αφετηρία τις τωρινές δυσκολίες και προορισμό την άνετη, ευέλικτη και φυσική φωνή.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, μετά τη λήψη ιστορικού ακολουθούν κάποιες αρχικές θεραπευτικές τεχνικές ,προκειμένου να ξεκινήσει η διαμόρφωση του θεραπευτικού προγράμματος.  Όταν η έκβαση των ασκήσεων φτάσει σε συγκεκριμένο σημείο, δίνεται για το σπίτι σχετικό ασκησιολόγιο. Στόχος των ασκήσεων είναι οι συχνές επαναλήψεις, οι οποίες διαρκούν μέγιστο χρόνο 1-2 λεπτά και επαναλαμβάνονται 10-20 φορές την ημέρα, σε τακτά διαστήματα.

Κάθε επόμενη φωνοθεραπευτική συνεδρία ακολουθεί εξατομικευμένο πρόγραμμα αποκατάστασης, ανάλογο με τις ιδιαίτερες ανάγκες και απαιτήσεις του κάθε ατόμου που ορίσθηκαν στην πρώτη συνεδρία. Στόχος είναι ο μηχανικός έλεγχος του φωνητικού μηχανισμού, η κατανόηση των ψυχολογικών παραμέτρων που επηρεάζουν τη φωνή και η δημιουργία νέων φωνητικών και συμπεριφορικών προτύπων που εξασφαλίζουν υγιή και ασφαλή φώνηση.

Ο ανθρώπινος φωνητικός μηχανισμός υπακούει στους ίδιους νόμους που διέπουν τα μουσικά όργανα – δηλαδή τους κλασσικούς νόμους της ακουστικής φυσικής.  Με τις ίδιες αρχές που ελέγχουμε το μέγεθος, το σχήμα και τον ήχο των μουσικών οργάνων, μπορούμε να ελέγχξουμε το σχήμα και τη λειτουργία του ανθρώπινου φωνητικού μηχανισμού και να επιφέρουμε τις αντίστοιχες αλλαγές στο ηχόχρωμα, την ηχηρότητα και την ένταση της φωνής. Αυτός είναι ο κυρίαρχος στόχος σε κάθε φωνοθεραπευτική μας συνεδρία, προκειμένου να επαναφέρουμε μία λειτουργική ισορροπία του φωνητικού μηχανισμού για κάθε φωνητική απαίτηση.

Τα νέα δεδομένα στην επιστήμη της φωνής μας εξασφαλίζουν θεραπευτική αποκατάσταση της φωνής με επιστημονικά τεκμηριωμένες ασκήσεις. Γνωρίζουμε πλέον πως σε επίπεδο λειτουργικό, μας δίνεται η δυνατότητα διαφοροποιημένου ελέγχου με 7 βασικές δομές του φωνητικού μηχανισμού, οι οποίες δημιουργούν αντίστοιχες προσαρμογές στο μέγεθος, το σχήμα και το ακουστικό αποτέλεσμα του φωνητικού μηχανισμού. Συνεπώς, σε κάθε φωνοθεραπευτική συνεδρία στοχεύουμε στην εξέλιξη τεχνικής επιδεξιότητας για τον συνδυαστικό έλεγχο αυτών των δομών.

Συγκεκριμένες τεχνικές αφορούν στις εξής δομές:

1. Ο έλεγχος των νόθων φωνητικών πτυχών θεωρείται απόλυτη προϋπόθεση για έλεγχο της φωνής. Εξασφαλίζει φωνή ελεύθερη από βραχνάδα και άνετη στην παραγωγή της.
2. Ο έλεγχος του τρόπου προσαγωγής των γνήσιων φωνητικών πτυχών εξασφαλίζει τριών ειδών ενάρξεις της φωνής, αποδίδοντας η κάθε μία διαφορετικό ακουστικό αποτέλεσμα και εμπλουτίζοντας της επιλογές για το ηχόχρωμα της φωνής.
3. Ο έλεγχος του ρινοφαρυγγικού ισθμού καθορίζει έλεγχο της ρινικής αντήχησης της φωνής.
4. Η σταθεροποίηση του φωνητικού μηχανισμού με την ενεργοποίηση των εξωτερικών στηρικτικών μυών καθορίζει τον απόλυτο έλεγχο του λάρυγγα για ακραίες φωνητικές απαιτήσεις (forte /piano, belting / high-soft), καθώς και έλεγχο της τονικής ευελιξίας.
5. Ο έλεγχος του μήκους της φωνητικής διόδου καθορίζει το χρώμα και την ηχηρότητα που παράγει η φωνή, ακριβώς όπως και στα πνευστά μουσικά όργανα.
6. Ο έλεγχος της γλώσσας (ως όγκος, σχετική θέση και εσωτερική τάση) καθορίζει το ηχόχρωμα της φωνής από τον κάθετο έλεγχο του λάρυγγα.
7. Ο έλεγχος της αρυταινοεπιγλωττιδικής περιοχής εξασφαλίζει ηχηρότητα και διαπεραστικότητα στη φωνή, με χαρακτηριστική άνεση και ευκολία.  Η τεχνική ονομάζεται “Twang” και καθορίζει το λεγόμενο “singer’s formant” , “squillo” ή το χαρακτηριστικό “μέταλλο” της φωνής.

Οι τεχνικές δομούνται με ιεραρχημένο πρόγραμμα ασκήσεων, το οποίο εξατομικεύεται σε αντιστοιχία με τους θεραπευτικούς στόχους που έχουν ορισθεί στην πρώτη συνεδρία.

Οι ασκήσεις εξελίσσουν συνειδητό έλεγχο του λάρυγγα, εστιάζοντας στην αίσθηση και το ακουστικό αποτέλεσμα που δημιουργείται όταν συγκεκριμένες τοποθετήσεις του λάρυγγα έχουν επιτευχθεί.  Η εξέλιξη των ασκήσεων σε μικρά, ευκατανόητα βήματα επιτρέπουν στον καθένα να κατακτήσει επιτυχώς το κάθε επόμενο στάδιο, μέχρι να φτάσουν οι τεχνικές να μπορούν να γενικευθούν στον αυθόρμητο λόγο ή το τραγούδι.
 

Ο ρόλος της Φωνοθεραπεύτριας είναι να καθοδηγήσει τον εκπαιδευόμενο σε αυτό το συναρπαστικό ταξίδι αυτο-εξερεύνησης και εξέλιξης, το οποίο απαιτεί υπομονή, επιμονή και εστίαση στη διαδρομή, περισσότερο από το αποτέλεσμα!  

Ο αριθμός συνεδριών που θα διαρκέσει το κάθε πρόγραμμα αποκατάστασης εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες μεταξύ των οποίων είναι οι ιατροκεντρικοί (π.χ. ιστολογικοί, μυϊκοί, ορμονολογικοί, φαρμακευτικοί), ψυχολογικοί, και χρονικοί.  Ένας γενικός, μέσος όρος είναι συνήθως 6-8 συνεδρίες χωρίς αυτό να είναι, σε καμμία περίπτωση, δεσμευτικό χρονικό πλαίσιο για κάθε περιστατικό.  Συνήθως, χρειάζονται 1-3 συνεδρίες έως να μπορέσει να ξεκαθαρίσει το τοπίο ως προς το χρονοδιάγραμμα των συνεδριών. Σε ορισμένες περιπτώσεις 2-4 συνεδρίες μπορεί να επαρκούν, ενώ σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί να φτάσουμε ή και να υπερβούμε τις 20 συνεδρίες. 

Στόχος δεν θα πρέπει να είναι η οικονομία των συνεδριών αλλά η επίτευξη του καλύτερου αποτελέσματος, στο συντομότερο χρόνο.  

Υπό ορισμένες συνθήκες, υπάρχει η δυνατότητα διεξαγωγής κάποιων συνεδριών μέσω εφαρμογές τηλεδιάσκεψης (Skype, Hangouts, Zoom, Facetime, Messenger)  εφόσον όμως έχει υπάρξει αρχική συνάντηση από κοντά, ώστε να τεθούν οι βάσεις για τις θεραπευτικές τεχνικές.